مسئولان مركز آمار ایران:
اگر آمار اختلاف نداشت باید تعجب کرد
مسؤلان مرکز آمار ایران ضمن تاکید بر صحت و دقت آمار این مرکز و استناد کاربران داخلی و خارجی به آن، معتقدند حتی وجود حدود ۵۰ سال موازی کاری آماری هم باعث نشده است مرکز آمار ایران از مسیر خود منحرف شود و یا در جریان تحولات سیاسی و اقتصادی کشور، استقلال خویش را از دست بدهد.
به گزارش فی بگیر به نقل از ایسنا، اول آبان ماه بعنوان روز ملی آمار ثبت شده است و به بهانه این روز مجموعه ای از مدیران و معاونان مرکز آمار ایران بازدیدی از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) انجام دادند، در این بازدید حسین زاده- رئیس مرکز آمار ایران- فرامرزی -معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران و همینطور نصیری- معاون طرح های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران- به همراه برخی عوامل دیگر حضور داشتند.
در این دیدار چند مبحث هم یاد شده قرار گرفت و مسؤلان مرکز آمار ایران در ارتباط با آن توضیحاتی عرضه کردند.
معنا ندارد بانک مرکزی آمار رشد و تورم بدهد
یکی از مسائلی که بارها مطرح شده و البته با وجود مصوبات و چارچوب های تعیین شده هنوز در ایران حل و فصل نشده است، موازی کاری آماری و اعلام گزارش شاخصهای تورم و رشد اقتصادی از جانب مرکز آمار و بانک مرکزی است در حالیکه طبق مصوبات شورای عالی آمار اعلام این دو شاخص برعهده مرکز آمار بوده و بانک مرکزی از انتشار آن منع شده است.
در این رابطه رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به اینکه این اختلاف آماری و موازی کاری محدود به ایران نیست و برخی کشورهای دیگر هم درگیر آن بوده اند و به مرور حل شده است، اظهار داشت: هم اکنون حدود ۲.۵ تا سه درصد کشورهای دنیا نرخ تورم را از راه بانک مرکزی و کمتر از پنج درصد رشد اقتصادی را توسط این بانک اعلام می کنند. این در حالیست که تولید آمار هزینه های سنگین در بخش های مختلف همچون اجرا، تجهیزات و نیروهای انسانی دارد و ازاین رو کشورها ترجیح می دهند به سمتی پیش بروند که هزینه ها را به حداقل رسانده و از طرفی موازی کاری آماری نداشته باشند، در این حالت فقط یک نهاد مسئول تولید و انتشار این آمار خواهد بود.
وی افزود: به هر صورت باتوجه به اهمیت نقش بانک مرکزی در کنترل و تورم حفظ ارزش پولی و ثبات اقتصادی، اینکه قرار باشد این بانک مسئولیت محاسبه و انتشار آمار در ارتباط با تورم و رشد اقتصادی را هم برعهده داشته باشد، معنا نخواهد داشت، ازاین رو مرکز آمار بعنوان یک نهاد مستقل که تاثیری در رشد اقتصادی و تورم ندارد مسئولیت این آمار را برعهده می گیرد.
نیم قرن موازی کاری آماری
حسین زاده با اشاره به بازبینی که قانون مرکز آمار ایران در سال ۱۳۵۳ انجام شد، توضیح داد: در آن زمان وظیفه تولید و انتشار آمار تورم و رشد اقتصادی برعهده مرکز آمار قرار گرفت ولی متاسفانه این موازی کاری تابحال ادامه داشته است، در ماده ۱۰ احکام دائمی قوانین توسعه، مرجع رسمی انتشار آمار مرکز آمار ایران است ولی تفاسیری که از این ماده وجود دارد متفاوت بوده است؛ بطوریکه در صدر آن به منظور حذف موازی کاری آماری، مرجع رسمی تولید و انتشار آمار بخصوص تورم و رشد اقتصادی مرکز آمار اعلام شده است ولی برپایه بند «پ» آن بانک مرکزی و دستگاههای اجرایی می توانند آمار تخصصی خویش را تولید و منتشر کنند. براین اساس بانک مرکزی اعتقاد داشت تورم و رشد اقتصادی از آمار تخصصی در ارتباط با آن است در حالیکه هیچ جای دنیا چنین آماری، آمار تخصصی بانک مرکزی قلمداد نمی گردد.
این مقام مسئول در مرکز آمار ایران با اعلان اینکه در دو سال قبل شورای عالی آمار بعنوان بالاترین مرجع سیاستگذاری در نظام آماری طی بررسی هایی که در کمیسیون های تخصصی داشت در نهایت مصوب کرد که تورم و رشد اقتصادی آمار تخصصی بانک مرکزی نیست و تولید و انتشار آن جزو آمارهای در ارتباط با مرکز آمار است. تصریح کرد: در اردیبهشت سالجاری هم در شورای عالی آمار مصوب شد که لیست آمارهای رسمی تولید شود که در آن مشخص می شود کدام آمارها در زیرمجموعه کدام دستگاه ها قرار گرفته و متولی آن هستند که طبق این لیست، حساب های ملی که رشد اقتصادی جزوی از آن است و شاخصهای قیمت که تورم را در بر می گیرد بعنوان آماری که متولی آن مرکز آمار است، اعلام گردید.
چرا آمار اختلاف دارد؟
در ادامه رئیس مرکز آمار ایران اشاره ای به علل اختلاف آماری بین مرکز آمار و بانک مرکزی داشت و در این رابطه با اشاره به اینکه اگر این آمارها با یکدیگر تفاوت نداشته باشند باید تعجب کرد، توضیح داد: به هر صورت هرچند که مبنای محاسبات تفاوتی ندارند ولی در شیوه آمارگیری اختلاف هایی وجود دارد بعنوان مثال در پوشش جغرافیایی و حجم دیتا میتوان این اختلاف را مشاهده کرد؛ بطوریکه مثلاً در تورم، مرکز آمار مجموعه مناطق شهری و روستایی را پوشش می دهد ولی بانک مرکزی فقط برای ۷۹ شهر بزرگ است. همینطور در مورد دیگر، سبد مصرفی مورد نظر برای محاسبه آمار تورم است که در سبد مرکز آمار ۴۷۵ قلم و در بانک مرکزی ۳۵۰ قلم وجود دارد.
درباره اینکه آیا تابحال بررسی صورت گرفته که استناد به آمار مرکز آمار و بانک مرکزی چه وضعیتی بین کاربران دارد هم رئیس مرکز آمار ایران اظهار داشت که به این شیوه تابحال بررسی انجام نداده اند اما به هر صورت حجم رفتن به سایت، حجم مکاتبات، انتشار اخبار، بازتاب های داخلی و بین المللی، استعلام ها از مرکز آمار، منبع مراجع بین المللی و داخلی همچون مواردی است که تائید کننده صحت آمار مرکز آمار ایران و قابلیت بالای آن در استناد برای کاربران دارد.
یادم نیست فشاری برای دست کاری آمار وجود داشته باشد
در ادامه این گفت و گو باتوجه به مباحثی که در سالهای قبل در ارتباط با دستکاری آماری و یا فشار دولت ها برای تغییر آمار وجود داشت این مورد مورد پرسش قرار گرفت و رئیس مرکز آمار ایران اظهار نمود که طی سالیانی که در این سازمان مشغول فعالیت بوده و تابحال که بعنوان رئیس مرکز آمار حضور دارد هیچ زمانی را در خاطرش نیست که تحت فشار بخواهد آماری را تغییر دهند در عین حال که هیچ فشاری هم در این رابطه وجود نداشته است.
من سی یا چهلمین نفر هستم از آمار تورم آگاه می شوم
حسین زاده توضیحات بیشتری در این رابطه عرضه کرد و اظهار داشت: اصلا دست کاری آمار امکان پذیر نیست، تغییر آمار و هرگونه دستکاری آماری باعث بهم ریختن سری زمانی تا چندین دوره خواهد شد؛ بطوریکه مثلاً تغییر شاخص مصرف کننده اگر صورت گیرد این مورد در ماه های بعد تأثیر گذار است و باتوجه به اینکه سال پایه پنج ساله است در یک دوره ۶۰ ماهه سازگاری شاخص بهم می ریزد، ازاین رو شاخص ها به نحوی طراحی شده اند که خویش را حفظ خواهند کرد و دستکاری آنها امکان ندارد. درعین حال که در ارتباط با تورم آمار تا آخرین لحظات پیش از انتشار، درحال تدوین و آماده شدن است و نیروهای بسیاری در سرتاسر کشور این آمار را تهیه و باید محاسبات صورت بگیرد. بر فرض اینکه مقرر است دستکاری آماری اتفاق بیفتد امکان ندارد چون که بلافاصله پس از جمع آوری و محاسبه آمار در مناطق مختلف کشور روی سایت قرار می گیرد و حتی من که رئیس مرکز آمارهستم بعنوان سی یا چهلمین نفر در مرکز متوجه آن می شوم.
اگر روند تغییر نکند روند افزایشی تورم بعید نیست
در ادامه این نشست بحث تغییرات تورم عنوان شد و باتوجه به شرایط خاص فعلی و اظهاراتی که در مورد ایجاد ابرتورم وجود دارد نظر مسؤلان آماری باتوجه به روند آمار تورم که حالا رکورد تورم سالانه با ۴۵.۸ درصد حداقل در هشت سال قبل شکسته شده مورد پرسش قرار گرفت.
حسین زاده که تاکید داشت این مرکز کار تحلیل و پیشبینی در ارتباط با شاخص ها همچون تورم انجام نداده و فقط دیتا و اندازه گیری را در دستور کار دارد، اظهار نمود: به هر صورت جهت گیری هایی که در بودجه سال آینده وجود دارد به سمت مهار تورم است؛ به شکلی که تاکید جدی بر رفع کسری بودجه وجود دارد و برنامه ریزی هایی در این زمینه صورت گرفته است.
وی توضیح داد که باتوجه به محورهای اصلی بودجه سال ۱۴۰۱ همچون نتایج رشد اقتصادی، عدالت محوری، کاهش نابرابری، کنترل کسری بودجه و کاهش تورم، مرکز آمار هم به همراه سازمان برنامه و بودجه تلاش کرده بتواند اطلاعات دقیقی را در اختیار سازمان قرار دهد همچون اینکه در ارتباط با رشد اقتصادی بررسی گسترده ای انجام داده که طی آن سهم بخش های مختلف در ارتباط با تحقق رشد اقتصادی و حتی سهم استان ها را مشخص کرده است.
رئیس مرکز آمار ایران در ارتباط با اینکه رشد اقتصادی هشت درصد پیشبینی شده در سال آینده باتوجه به روند شاخص در شرایط فعلی قابل تحقق است؟ تصریح کرد: به هر صورت این یک هدف گذاری برپایه برنامه ششم توسعه است که کار بزرگ و سختی خواهد بود اما در صورت برنامه ریزی و سرمایه گذاری لازم غیرقابل تحقق هم نیست.
با این وجود نصیری، در این زمینه خاطرنشان کرد که آنچه که از سال ۱۳۹۷ در اقتصاد اتفاق افتاده سبب شده که تورم روند افزایشی داشته باشد، اما اگر این وضعیت ترمیم نشود ادامه روند افزایشی بعید نیست ولی در هر صورت با بزرگ تر شدن اقتصاد، افزایش تولید و افزایش عرضه میتوان مانع از رشد بیش از اندازه تورم شد.
مرکز آمار امکان شناسایی خانوارها در دهک ها را ندارد
موضوع دیگر مورد پرسش در ارتباط با آمار و اطلاعات در اختیار مرکز آمار ایران درباره دهک های درآمدی است که تا چه میزان می تواند به دولت برای شناسایی دهک ها و حذف پردرآمدها کمک نماید.
در این رابطه معاون طرح های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران، با اشاره به آمارگیری در ارتباط با طرح هزینه و درآمد خانوارها توضیحاتی عرضه کرد و اظهار داشت که ایران یکی از کشورهای بی نظیر در اجرای این طرح آماری است و باتوجه به اینکه این آمارگیری بسیار پرهزینه بشمار می رود خیلی از کشورها مانند ایران سری زمانی سالانه برای آن ندارد. اما این آمارگیری نشان دهنده رفتار خانوارها و درآمد و هزینه آن است و جزئیات بسیاری با خود به همراه دارد ولی اینکه بتواند مشخص نماید کدام خانوار در کدام دهک قرار دارد این گونه نیست چون که اولا مرکز آمار ایران مجوز ورود به این مورد را ندارد و از طرف دیگر این طرح نوعی نمونه گیری در مناطق شهری و روستایی است که هر سال با رفتن به حدود ۴۰ هزار خانوار که در هر ماه این تعداد توزیع می شود مورد آمارگیری قرار می گیرد، ازاین رو آنقدر جامع و جزئی نیست که بتواند محک شناسایی خانوارها در دهک ها باشد، ازاین رو مرکز آمار ایران امکان عرضه آمارهای جزئی و اطلاعات در ارتباط با ریز دهک ها را در اختیار ندارد.
خطر فقر را حساب نمی نماییم ولی اطلاعات می دهیم
نصیری همینطور در مورد محاسبه خط فقر اظهار داشت که این یک کار پژوهشی است و مرکز آمار به صورت مستقیم آنرا انجام نمی دهد ولی پیش از این در پژوهشکده آمار صورت می گرفت ولی با تاسیس وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی، مرکز آمار همکاری لازم را با این وزارت خانه داشته و ریز داده ها را با رعایت محرمانگی در اختیار وزارت رفاه برای محاسبه خط فقر قرار می دهد و البته انتشار رسمی و عمومی ندارد.
در ارتباط با اینکه آمارهای مرکز آمار تا چه حد محرمانه هستند هم نصیری توضیح داد: محرمانگی آمار از نظر ما پذیرفته نیست و گرچه برخی دستگاه ها با موانعی برای انتشار آمار مواجهند ولی مرکز آمار طرح هایی که اجرا می کند نتایج آنرا منتشر نموده و به هیچ عنوان آمار محرمانه ای ندارد، به هر صورت آمار یک کالای عمومی است که پس از تحقیق و بررسی در اختیار عموم قرار می گیرد.
چرا تورم واردات ۵۳۳ درصدی شد؟
در بخش دیگری از این نشست مبحث تورم واردات عنوان شد و در ارتباط با آن معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران مسائلی را عنوان نمود.
فرامرزی اظهار داشت که ما در مرکز آمار علت ورود تغییرات و تحولات را بررسی نمی نماییم بلکه در حد اندازه گیری و اطلاع رسانی داده ها و نتایج آماری هستیم با این وجود بررسی وضعیت تورم واردات برپایه اطلاعات دریافت شده از گمرک ایران نشان داده که ارزش دلاری و ریالی اختلاف زیادی دارد بطوریکه تورم ریالی در آخرین آمار به ۵۳۳ درصد و دلاری به ۵۲ درصد رسیده است.
وی با اشاره به اینکه این اختلاف می تواند علل مختلفی داشته باشد، اظهار نمود که این مابه التفاوت به سبب تفاوت ارزش دلار و ریال است، اما اینکه چرا تورم واردات بالا رفته هم می تواند علل متفاوت داشته باشد همچون سیاست های بازرگانی و گمرکی، نوسان نرخ ارز، افزایش قیمت کالاهای خارجی در بازار جهانی و هزینه مبادلات کالا به سبب شرایط خاص می تواند در افزایش تورم اثرگذار باشد.
منبع: فی بگیر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب