مازوت چیست و چه ضررهایی دارد؟
به گزارش فی بگیر هر سال با شروع فصل سرما یافتن مقصر برای آلودگی هوا آغار می شود؛ موضوعی که هر سال متهم جدیدی دارد و سال جاری هم بعد از عبور از کیفیت بنزین، خودرو های فرسوده و موتورسیکلت ها نوبت به نیروگاه ها، صنایع و مازوت سوزی آنها رسیده است.
به گزارش فی بگیر به نقل از ایسنا، یافتن چاره و چاره برای حل مشکل آلودگی هوا بی گمان یکی از مهم ترین وظایف دولت می باشد اما هر سال پیداکردن مقصر آنقدر زمان می برد که دیگر مجالی برای چاره اندیشی نمی ماند و از آنجایی که فصل سرما چندان طولانی نیست، تنها غبار سیاه آلودگی در انتها فصل نصیب مردم می شود.
علیرغم اینکه در سالهای پیش بنزین متهم اصلی آلودگی هوا بود اما آن طور که مسئولان اعلام نمودند افزایش کیفیت بنزین، این فراورده نفتی را از گردونه خارج کرده اما همچنان احتراق بد خودرو های فرسوده و موتورسیکلت ها مورد افترا است اما بیشتر از آن آنچه که سال جاری مورد توجه قرار گرفته مازوت سوزی صنایع و نیروگاه ها است.
اما مازوت چیست؟
جست و جو در سایتهای تخصصی این حوزه نشان داده است مازوت نوعی نفت کوره به شمار می آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می شود. در اروپا و ایالات متحده، ترکیب مازوت شکسته به گازوئیل تبدیل می شود. در گذشته، مازوت برای گرم کردن خانه ها در شوروری سابق و شرق دور مورد استفاده قرار می گرفت چونکه آنها تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به سایر محصولات پتروشیمی را نداشتند. در کشورهای غربی به کوره هایی که از مازوت استفاده می نمایند، کوره های ضایعات سوز هم می گویند.
مازوت که به صورت عمده توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می شود برای گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) جهت تولید بخار مورد استفاده قرار می گیرد چونکه این ماده، گرمای سوختن بسیار بالایی دارد. از عوامل مهم در درجه بندی این سوخت باید به محتوای گوگرد آن اشاره نمود که متاثر از منبع اصلی آن است. در حمل و نقل مازوت به صورت معمول به این سوخت، «نفت کثیف» (Dirty Oil) می گویند و از آن جایی که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است.
مازوت را می توان همچون ترکیب های نفت خام به شمار آورد که حاصل تقطیر جزء به جزء آن به هنگام پالایش نفت خام است و پس از تبخیر بنزین و سایر فرآورده های سبک تر، از نفت خام بدست می آید.
بر این اساس مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین به شمار می آید نفت کوره همچون فرآورده های نفتی است که در خیلی از موتورها، چراغ ها، گرمکن ها و کوره ها مورد استفاده قرار می گیرد و همینطور بعنوان حلال هم از آن بهره می گیرند. نفت کوره همانطور که گفته شد از نفت خام بدست می آید و جهت استفاده در کاربری های مختلف، آنرا پالایش می کنند.
اثرات ورود مازوت به محیط زیست چیست؟
همانطور که گفته شد، برای گرم شدن بویلرها در نیروگاه های حرارتی از مازوت استفاده می نمایند اما ورود مازوت و سایر نفت های کوره به محیط زیست آثار مختلفی را به همراه دارند، نفت های کوره همچون مازوت از مواد شیمیایی مختلفی تشکیل شده اند و هریک نوعی مخلوط متفاوت از دیگری به شمار می آید. زمانی که این مواد به خاک یا آب های سطحی می رسند، بخشی از آنها تبخیر می شوند برخی دیگر هم به سبب نشتی مخازن نگهداری آنها در آب و خاک حل خواهند شد.
مواد شیمیایی تبخیر شده می توانند در اثر تابش نور خورشید به ترکیبات دیگری شکسته شوند. این اتفاق در اثر فعالیتهای قارچ ها و باکتری های داخل آب یا خاک هم صورت می گیرد. این مواد شیمیایی که در خاک و محیط های دیگر وجود دارند می توانند تا بیشتر از یک دهه در محیط زیست باقی بمانند. بنزن، تولوئن و زایلین همچون این ترکیبات سمی هستند.
امروزه ما به روش های مختلفی در معرض فرآورده های نفتی همچون نفت کوره و مازوت قرار می گیریم. محتمل ترین حالت زمانی است که برای گرم کردن خانه ها از نفت سفید استفاده گردد که در گذشته بسیار رواج داشته است. علاوه بر این، از نفت سفید و سایر ترکیبات نفتی بعنوان حلال و پاک کننده هم بهره می گیرند. ازاین رو در صورت ذخیره و نگهداری این مواد در منزل و تبخیر آنها، احتمال تماس آنها با پوست بسیار زیاد است. علاوه بر این، وجود نیروگاه های حرارتی در نزدیکی شهرها و استفاده از مازوت در آنها سبب قرارگیری انسان در معرض ترکیبات حاصل از سوختن ناقص این فرآورده ها خواهد شد.
مازوت و سایر سوخت ها زمانی که آنها را در هوا تنفس یا این که آب و غذای آلوده را مصرف کنید و همینطور به هنگام تماس پوست با این مواد، وارد بدن می شوند. همینطور اگر محل کار یا زندگی شما در نزدیکی کارخانه ها و نیروگاه هایی باشد که از این سوخت استفاده می نمایند، مازوت و سایر سوخت ها وارد بدن می شوند.
اثرات استفاده از مازوت بر سلامتی
در اثر سوزاندن سوخت های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، ترکیباتی معروف به Sox منتشر می شوند که بخش بیشتر آنرا SO2 تشکیل می دهد SO2 گازی سمی است که برای سلامتی مضر است. این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیشتر از 500ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده خواهد بود.
این گاز در غلظت های پایین تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. به صورت کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از 10ppb ذکر می شود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت.
اثر دوم سوزاندن مازوت و سایر سوخت های گوگردی، تشکیل سولفات ها و نیترات ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز هوا است که «ذرات معلق» (Particulate Matter) موجود در هوا را سبب می شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را می افزایند.
اثر سوم سوزاندن مازوت از منبع انتشار آن فراتر می رود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به سبب واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می شوند. این آئروسول های اسیدی تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد. زمانی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیتهای انسانی نباشد، pH باران های اسیدی در حدود ۵.۵ خواهد بود که این میزان خاصیت اسیدی به سبب وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخار آب با دی اکسید کربن است.
این باران های اسیدی اثرات مخرب دیگری هم بر جای می گذارند که از میان آنها می توان به حل شدن فلزات سنگین در باران های اسیدی اشاره نمود و خاک ها هم دیگر توانایی نگه داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت. در نتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش می یابد.
تمایل نداریم از مازوت استفاده نماییم اما در نقاطی مجبوریم
موضوعی که بارها از جانب مسئولان در کلانشهر ها تکذیب شده است، آنطور که گفته می شود هیچ کدام از صنایع و نیروگاه های تهران از مازوت استفاده نمی کنند، اما این مسئله در ارتباط با کل کشور نمی گردد و بیژن زنگنه - وزیر نفت روز گذشته اعلام نمود: بدون شک باید میزان مصرف مدیریت شود، تمایل نداریم که از سوخت مازوت استفاده نماییم اما در نقاطی مجبور به این کار هستیم. گازوئیل هم در حداکثر ممکن تأمین می شود و بیشتر از این امکان ندارد. ما هر مقدار گازوئیل اضافی داریم می دهیم بخشی هم از مخازن باید استفاده گردد.
به قول وی برخی استانداران کشور درخواست می کنند که استان آنها از مصرف مازوت مستثنا شود اما با هر استانی که صحبت می شود چنین خواسته ای مطرح است. صنایع سیمان از ابتدا قرار بود در فصل زمستان مازوت مصرف کنند و قراری برای مصرف نفت کوره در این فصل نبود.
زنگنه گفته بودکه امروز در دولت تصویب می نماییم که قیمت نفت کوره معادل گاز مصرفی شود. بعضی از افراد درباره نفتکش ها اظهار نگرانی کرده بودند که ما این مورد را حل کردیم. البته ما روغن و لاستیک به فردی نمی دهیم و کاسبی هم راه نمی اندازیم. ما مشکلی از نظر نفتکش برای حمل بار به نیروگاه ها نداریم چون که این مورد با تدابیر خاص حل و فصل شده است. بدون شک نباید تبلیغات درباره مصرف خانگی و کاهش مصرف سوخت ادامه داشته باشد. اگر مصرف برق کاهش پیدا کند مصرف مازوت هم کاهش پیدا خواهد نمود.
مهمترین خواست وزارت نفت این است که قطع مصرف مازوت از ۱۸۰ میلیون لیتر با تدابیر خاص خود افزایش پیدا نکند. ما نمی توانیم این مشکل را حل نماییم و در صورت بروز مشکل، خود آنها هم با دشواری مواجه خواهند شد. بنابراین از همکاران در صنعت برق می خواهیم که با تدابیر لازم این مورد را رعایت نمایند.
همینطور رضا اردکانیان - وزیر نیرو هم روز گذشته اعلام نمود: ۱۰۰۰ میلیون متر مکعب تولید و مصرف گاز در ایران رقم بزرگی است. ما برپایه قراردادها صادرات برق داریم و هم ما و هم وزارت نفت به صورت طبیعی ملاحظات مردم خویش را بطور قطع در قالب قراردادها در نظر گرفته ایم. اما همه مقدار گازی که ما در نیروگاه ها استفاده می نماییم تا برق تولید نماییم و این برق صادرات شود کمتر از یک درصد تولید گاز کشور است. اگر نفت صادر نکنیم و یا قرارداد های خویش را متوقف نماییم، از یک درآمد ارزی محروم می شویم که صنعت برق ما در این شرایط تحریمی به آن بسیار احتیاج دارد.
وی خاطرنشان کرد: ما در وزارت نیرو با عنایت به شرایطی که وجود دارد استفاده از نیروگاه های برق آبی را افزایش داده ایم و برای جبران و کمک به نیروگاه های حرارتی وارد مدار کرده ایم. هم در یک همکاری نزدیک با شرکت ملی گاز ایران و وزارت نفت تلاش خواهیم کرد که کمترین اختلال ایجاد شود، تغییرات نیروگاهی ما به خصوص واحدهایی که می توانند از سوخت مایع استفاده کنند را هم تدبیر کرده ایم.
با این وجود باید توجه داشت که تعداد نیروگاه های فرسوده در ایران کم نیست و عدم نقدینگی سبب شده تا آن طور که باید جایگزینی نیروگاه ها صورت نگیرد، در تهران هم هرچند که گفته می شود تا کنون از مازوت استفاده نشده اما قدمت بالای بعضی از نیروگاه های تهران آلودگی به همراه دارد که باید برای این مهم فکری اساسی اتخاذ شود.
منبع: feebegir.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب